Dana 09. i 10. maja 2022. godine u hotelu “Elegance” Pokret “pravo na život – Meri” održao je prvi skup sa zdravstvenim radnicima zaposlenim u službama hitne medicinske pomoći u Srbiji. Tokom dvodnevnog skupa razmenjena su iskustva i mišljenja, a kao prioritet istaknuta potreba donošenja zakona o hitnoj pomoći.
Tom prilikom osnovana je expertska radna grupa pokreta čiji članovi će u narednom periodu raditi na izradi predloga nacrta zakona o hitnoj pomoći. Polazna osnova za izradu ovog dokumenta će biti predlog o reorganizaciji rada koji podrazumeva regionalizaciju i osnivanje regionalnih dispečarskih centara.
Kao naziv za intervencije svih urgentna stanja, definisan je “sistem urgentne medicine Srbije”, skraćeno SUMS koji čine četiri zasebna činioca.
- Regionalni dispečarski centar
- Zavod za urgentnu medicinu
- Služba hitne medicinske pomoći
- Odeljenje bolničkih urgentnih prijema
Po ovoj ideji, Srbija sa svojih 25 upravnih okruga bi dobila 25 regionalnih dispečarskih centara koji bi koordinisali rad terenskih ekipa za upravni okrug za koji su osnovane, dok bi se broj neophodnih terenskih ekipa računao na osnovu broja stanovnika upravnog okruga, a ekipe bi, proporcionalno broju stanovnika opština unutar upravnog okruga, pripadale domovima zdravlja opština u upravnom okrugu. Na telefone dispečarskih centara bi se javljali iskusni zdravstveni radnici koji su prošli obuku za korišćenje propisanog indeksa urgentnog zbrinjavanja, dok bi dispečari koordinisali svim terenskim ekipama koje bi intervenisale na području celog upravnog okruga.
Cilj formiranja regionalnih dispečerskih centara je da se izvrši centralizacija pozivanja službe 194, da se umesto dosadašnje “organizacije” koja je podrazumevala da je svaka služba HMP imala svoj prijem poziva na koji su se javljali svi koji bi stigli, odnosno koji su bili
slobodni u trenutku pozivanja (medicinsko i nemedicinsko osoblje) rastereti ove obaveze i da se dežurne ekipe posvete zbrinjavanju pacijenata na terenu odnosno u ambulantama službi HMP. Takođe bi se smanjila mogućnost samovolje kod pojedinaca koja je do sada
postojala u pojedinim službama i zavodima HMP. Prednost ovakve organizacije se ogleda i u mogućnosti bolje i preciznije obrade statističkih podataka. Analizom postojećih informacija i podataka primećen je veliki nesklad u statističkim podacima koji se dostavljaju Batutu što je posledica različitog pristupa službi hitne pomoći prijemu poziva, izlaska na terene i dr odnosno obrade podataka.
Trenutnim zakonom je propisano da službu hitne pomoći mogu da osnuju opštine sa najmanje 25.000 stanovnika, a takvih opština je u Srbiji skoro polovina.
Radi boljeg pojašnjenja daćemo primer Nišavskog upravnog okruga koji ima 377.000 stanovnika u gradu Nišu i 6 okolnih opština (Aleksinac, Svrljig, Merošina, Ražanj, Doljevac i Gadžin Han). Trenutno hitnu pomoć imaju samo stanovnici Niša i Aleksinca jer ostale opštine ne ispunjavaju uslov od 25.000 stanovnika. Zavod za urgentnu medicinu Niš ima 7 terenskih ekipa, dok Aleksinac ima 2. Kada se sabere broj stanovnika svih opština, i po ideji koja predviđa da se na svakih započetih 30.000 stanovnika dodeli neophodan kadar za jednu stalno angažovanu terensku ekipu (što podrazumeva 15 izvršioca), Nišavski upravni okrug bi imao 13 terenskih ekipa, četiri više nego sad, koje bi bile proporcionalno raspoređene u Svrljigu, Merošini, Ražnju i Gadžinom Hanu, dok bi Doljevac kao najmanju opštinu pokrivale terenske ekipe iz Niša, Merošine i Gadžinog Hana, u zavisnosti čija ekipa je bliža pozivaocu.
U narednim mesecima, ekspertska radna grupa pokreta će izraditi i predloge za standardizaciju kadra, opreme i vozila, načina primopredaje pacijenta, prava i obaveza članova ekipe (lekar, tehničar i vozač) koji bi bili zakonski prepoznati kao ekipa čime bi se izbegla mogućnost dvostrukog tumačenja što je trenutno slučaj sa postojećim Zakonom o zdravstvenoj zaštiti i pratećim pravilnikom. Postojeći pravilnik predviđa po jednog lekara, tehničara i vozača na 6.000 stanovnika, ali kako oni nisu prepoznati kao ekipa, neretko pojedini rukovodioci zloupotrebljavaju ovakvu definiciju, pa iako imaju zakonom predviđen broj lekara, tehničara i vozača, polovinu ostavljaju za dežurstva u ambulanti kao i za druge poslove čime direktno uskraćuju građane za veći broj terenskih ekipa, zbog čega se i samo slanje postojećih ekipa prolongira. Jasnim prepoznavanjem lekara, tehničara i vozača kao ekipe, ovakve manipulacije će biti onemogućene.
Pokret “pravo na život – Meri” izražava zahvalnost svim lekarima, sindikatima i ustanovama koji su prepoznali mogućnost da zajedničkim snagama dođemo do cilja – Zakona o hitnoj medicinskoj pomoći.
Događaj je sproveden u okviru projekta koji je podržan od Građanskih inicijativa i Helvetas Swiss intercooperation uz finansijsku pomoć Vlade Švajcarske.
